"หัวข้อสัมมนาออนไลน์วิชานวัตกรรมและเทคโนโลยีการศึกษา หัวข้อที่ 2 การขับเคลื่อนคุณภาพ E-learnning ของระดับอุดมศึกษา"

พัฒนาการอุดมศึกษาให้รองรับ E-learning Tertiary Education should be development to support E-learning

จากกระแสตอบรับการขยายตัวของระบบการเรียนรู้ผ่านสื่ออิเล็กทรอนิกส์ หรือ e-learning ของมหาวิทยาลัยต่าง ๆ มีเพิ่มมากขึ้น เพื่อเพิ่มโอกาสและความสะดวกให้ผู้เรียนสามารถเข้าถึงได้มากขึ้น ปัจจุบันมีมหาวิทยาลัยหลายแห่งพยายามจัดหลักสูตร e-learning เอง หรือสร้างเครือข่ายร่วมมือกับมหาวิทยาลัยในต่างประเทศหรือกับหน่วยงานอื่น เช่น มหาวิทยาลัยไซเบอร์ไทย (Thailand Cyber Uniniversity: TCU) ซึ่งเป็นความร่วมมือของสำนักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษาและมหาวิทยาลัยต่าง ๆ  โดยจะเริ่มเปิดสอนเดือนมิถุนายน พ.ศ. 2549 อีกทั้งกระทรวงศึกษาธิการได้ออกประกาศกระทรวงเรื่อง “หลักเกณฑ์การขอเปิดและดำเนินการหลักสูตรระดับปริญญาในระบบการศึกษาทางไกล พ.ศ. 2548” ซึ่งมีผลบังคับใช้ตั้งแต่วันที่ 26 ตุลาคม 2548 เป็นต้นมา เพื่อพัฒนาการจัดการศึกษาแบบ e-learning ให้ได้คุณภาพและมาตรฐานมากขึ้น หากแต่สิ่งสำคัญที่รัฐบาลไม่ควรละเลยคือ การพัฒนาการศึกษาทั้งระบบ ให้สอดคล้องกับการขยายตัวของการจัดการศึกษาแบบ E-learning โดยอาศัยความก้าวหน้าของเทคโนโลยีสารสนเทศ เพื่อเป็นช่องทางขยายโอกาสให้ผู้เรียนเข้าถึงการอุดมศึกษามากขึ้นไม่ว่าจะเป็น การสร้างซอฟต์แวร์เพื่อการศึกษา คือ การสร้างโปรแกรมเพื่อทำให้เกิดการถ่ายทอดข้อมูลไปยังผู้เรียนกลุ่มต่าง ๆ มากขึ้น เพื่อเพิ่มโอกาสและช่องทางการเรียนรู้ให้กลุ่มคนที่หลากหลายมากขึ้น เช่น ซอฟต์แวร์แปลภาษา หรือ ซอฟต์แวร์เพื่อกลุ่มคนพิการ เป็นต้น การสร้างโมดูลทางการศึกษา คือการให้ผู้เรียนสามารถเลือกเรียนวิชาข้ามมหาวิทยาลัยที่ตนสนใจได้ เช่น สามารถเลือกเรียนวิชาบริหารธุรกิจจากมหาวิทยาลัยฮาวาร์ด และเลือกเรียนวิชาการตัดแต่งพันธุกรรมจากสถาบันเทคโนโลยีแมสซาจูเซต (MIT) ไปพร้อมกัน การเลือกวิชาเรียนตามความต้องการของผู้เรียนนี้ ทำได้โดยการสร้างโปรแกรมจัดวิชา เพื่อช่วยให้ผู้เรียนสามารถเลือกเรียนวิชาที่เหมาะสมสอดคล้องตามความต้องการและความสนใจของตน อีกทั้งยังทำให้ผู้เรียนได้เรียนรู้แบบสหวิทยาการจากการบูรณาการวิชาที่เด่นของหลักสูตรจากมหาวิทยาลัยหลายแห่งไปพร้อมกันได้ การพัฒนาการวิจัยทางการศึกษา โดยใช้ระบบสารสนเทศสร้างระบบการจัดการข้อมูลที่ทำหน้าที่รวบรวมองค์ความรู้ด้านการเรียนการสอนในรูปแบบต่าง ๆ จากทั่วประเทศและโลกไว้ โดยมีช่องทางแลกเปลี่ยนข้อมูลทางวิชา การความคิดเห็น รวมถึงการขยายความร่วมมือทางวิชาการไปทั่วโลก ผ่านเว็บไซต์ หรือไอคอนถามตอบ ทำให้เกิด ปฎิสัมพันธ์ระหว่างฐานข้อมูลและผู้ใช้ที่สะดวก รวดเร็วและมีประสิทธิภาพมากขึ้น การพัฒนาทักษะการเรียนรู้ การส่งเสริมให้ผู้เรียนสามารถพัฒนาทักษะที่จำเป็นในการเรียนรู้ เพื่อนำทักษะเหล่านั้นไปใช้ในสภาพจริง เช่น การสร้างห้องเรียน/ห้องทดลองเสมือนจริง การสร้างภาพเคลื่อนไหวเสมือนจริง เพื่อให้ผู้เรียนทดลองทำโดยไม่ต้องลองสนามจริง โดยเป็นการใช้คอมพิวเตอร์เข้ามาแทนในสภาพแวดล้อมที่มีอันตรายและความเสี่ยงสูง และช่วยประหยัดค่าใช้จ่ายในการปฏิบัติจริง นอกจากนี้รัฐบาลเองควรให้ความสำคัญกับการจัดการศึกษาที่สอดคล้องกับความเปลี่ยนแปลงที่จะเกิดขึ้นกับการศึกษาในปัจจุบันและอนาคต โดยเตรียมความพร้อมของบุคลากรในแวดวงการศึกษาต่าง ๆ ที่จะรับมือกับผลกระทบของเทคโนโลยีสารสนเทศอย่างผู้มีแต้มต่อ และใช้ในขอบเขตที่เอื้อต่อการพัฒนาการเรียนการสอนที่มีคุณภาพ ซึ่งเรื่องนี้มีนักวิชาการและผู้รู้หลายท่านได้แสดงทัศนะและข้อคิดเห็นไว้หลากหลาย ดังเช่น การประชุมสมัชชาใหญ่สมาคมสมาชิกรัฐสภาระหว่างประเทศด้านเทคโนโลยีสารสนเทศ ซึ่งมีคณะผู้แทนไทยเข้าร่วมประกอบด้วย สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร สมาชิกวุฒิสภา ผู้เชี่ยวชาญ และนักวิชาการด้าน ICT ที่เกี่ยวข้อง ได้ร่วมกำหนดวัตถุประสงค์ที่สำคัญในการประชุม เพื่อสร้างความร่วมมือในการยกระดับการนำ ICT ไปใช้และลดความเหลื่อมล้ำในการเข้าถึงเทคโนโลยีและข้อมูลสารสนเทศ (Digital Divide) นายโคฟี อันนัน เลขาธิการองค์การสหประชาชาติ ได้แสดงทัศนะไว้ในการประชุม การประชุม World Summit on Information Society ที่จัดขึ้นที่ประเทศตูนิส เมื่อเดือนพฤศจิกายน 2548 ว่าอยากเห็นการประชุมนำมาซึ่งประโยชน์ต่อทุกฝ่าย เป็นการสร้างแรงขับเคลื่อนให้เกิดการพัฒนาทางเศรษฐกิจ สังคม การศึกษาและช่วยเหลือประเทศที่ยากจน ตลอดจนการหาแนวทางที่เฉพาะเจาะจง เพื่อลดความเหลื่อมล้ำในการเข้าถึงเทคโนโลยีและข้อมูลสารสนเทศ   รวมถึงการเสนอบทความเรื่องไอทีกับภารกิจด้านการเรียนการสอนในอนาคต โดย ดร.นลินี ทวีสิน ซึ่งทำงานด้านการวางยุทธศาสตร์ การวางแผนและการพัฒนาด้าน e-learning มานาน ได้แสดงให้เห็นว่า ทุกภาคส่วนในสังคมต่างมีความห่วงใยในเรื่องการลดความเหลื่อมล้ำในการเข้าถึงเทคโนโลยีและข้อมูลสารสนเทศ เพื่อให้คนมีโอกาสเข้าถึงการศึกษา และเทคโนโลยีและความรู้อย่างเท่าเทียมกันมากขึ้น ในการสร้างฐานความรู้โดยอาศัยกระบวนการเทคโนโลยีสารสนเทศเป็นตัวขับเคลื่อน ซึ่งในปัจจุบันนับได้ว่ามีความสำคัญ และมีความจำเป็นต่อวงการศึกษาเพิ่มขึ้นเป็นลำดับ จากนโยบายการปฏิรูปการศึกษา ตามพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พุทธศักราช 2542 ที่ได้กำหนดยุทธศาสตร์เพื่อให้สถานศึกษาทุกแห่ง ส่งเสริม สนับสนุนเพื่อการเรียนรู้อย่างต่อเนื่องตลอดชีวิต โดยใช้เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารเป็นกลไกในการจัดการศึกษา เพื่อก้าวไปสู่สังคมแห่งการเรียนรู้ ที่จะตอบสนองให้ผู้เรียนและประชาชนทั่วไปได้เข้าถึงและใช้ประโยชน์เพื่อการเรียนรู้ การพัฒนาคุณภาพชีวิตได้อย่างทั่วถึง มีความเสมอภาคและมีประสิทธิภาพที่เท่าเทียมกัน ที่สำคัญจะเป็นทางเลือกอีกทางหนึ่งที่จะนำพาไปสู่การสร้างสังคมการศึกษาและการเรียนรู้ตลอดชีวิต ปัจจุบันระบบการจัดการศึกษาแบบ e-learning ได้รับการยอมรับว่าเป็นกลไกสำคัญอีกระบบหนึ่งที่มีคุณลักษณะในการสนับสนุน ส่งเสริม ประสิทธิภาพการเรียนรู้ของผู้เรียนได้อย่างอิสระ ช่วยให้เข้าถึงแหล่งความรู้ที่หลากหลาย ได้อย่างรวดเร็วและสามารถเรียนรู้ได้ด้วยตนเองตามอัธยาศัย นอกจากนี้ การจัดการศึกษารูปแบบ e-learning นี้ เป็นการสนองตอบแนวคิดในการจัดการเรียนการสอนที่เน้นผู้เรียนเป็นหลัก ผู้เรียนสามารถเข้าถึง ควบคุมกระบวนการเรียนรู้ได้ด้วยตัวเอง (Self-Directed Learning) กระตุ้นให้ผู้เรียนสามารถเรียนรู้และแก้ปัญหาได้อย่างอิสระ เป็นการเรียน รู้ในลักษณะผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง (Student-Centered Learning) ด้วยวิธีการที่หลากหลายสนองต่อกลไกการเรียนรู้ของผู้เรียนเป็นสำคัญ และสนับสนุนการเรียนรู้ที่มีมาตรฐานการศึกษาเดียวกัน เรียนรู้ได้ทุกเวลา เข้าถึงสาระเนื้อหาได้ในทุกสถานที่ (anyone-anywhere-anytime learning) โดยใช้กลไกของเทคโนโลยีสารสนเทศ ในฐานะที่หน่วยงาน สถานศึกษา สังกัด กศน. มีเป้าหมายหลักในการส่งเสริม สนับสนุนการจัดการศึกษาที่ครอบคลุมการจัดศึกษาให้กับ กลุ่มคนที่หลากหลาย แต่ในการใช้ช่องทางทางเทคโนโลยีสารสนเทศ นำมาเป็นช่องทางในการจัด และส่งเสริมการศึกษา อย่างเป็นรูปธรรมนั้น ดูเหมือนว่ายังทำได้ไม่เต็มที่นัก สถาบัน กศน.ภาคเหนือ ก็เป็นอีกหน่อยงานหนึ่ง ที่ใช้ ICT เป็นฐาน เป็นช่องทาง การเรียนรู้ การฝึกอบรม มาโดยตลอด ทำให้เห็นว่าหลักสูตร เนื้อหาที่มีอยู่นั้นยังไม่เพียงพอต่อความต้องการ นอกจากนี้ การใช้งาน การเข้าถึงช่องทาง เส้นทางการศึกษา วิธีนี้ ก็ยังอยู่ในวงจำกัด  (อยากให้เข้ามาแสดงความคิดเห็นหัวข้อนี้เพิ่มเติมร่วมกันครับ)